Rapor Hakkında
CPJ’nin Avrupa ve Orta Asya program koordinatörü olan Nina Ognianova, bu raporun baş yazarı ve araştırmayı yöneten kişidir. CPJ Avrupa Baş Danışmanı Jean-Paul Marthoz, Müdür Yardımcısı Robert Mahoney ve Murahhas Üye Joel Simon’un yanı sıra Türkiye’den araştırmacılar Özgür Öğret, Şafak Timur ve Nebahat Kübra Akalın raporun oluşturulmasına katkıda bulundular. Türkiye medya hukuku alanında uzman avukat Fikret İlkiz, CPJ’nin hukuk danışmanı olarak görev üstlendi.
Rapor, Türkiye’de kitlesel gazeteci tutuklamalarını, gazetecilere karşı açılan çok sayıda cezai kovuşturmayı ve hükümetin, basında oto sansürü doğuran baskısını mercek altına alıyor. CPJ araştırması Türkiye’de yetkililerin basın özgürlüğüne karşı yakın tarihte görülen en büyük darbelerden birine kalkıştığını gösteriyor. Bu raporu oluştururken, CPJ kadrosu bilgi toplama amacıyla Türkiye’de 2011 ve 2012 yıllarında üç alan çalışması gerçekleştirerek çok sayıda gazeteci, analist ve hukukçuyla görüştü.
Her ne kadar Türkiye hükümeti bağımsız kuruluşların basın özgürlüğü ile ilgili değerlendirmelerinin abartıldığını ileri sürse de, tutuklanan gazetecilerin sayısı tartışma konusu olmuştur. CPJ’nin Türkiye’deki hapis gazetecilerin sayısına dair daha önce yaptığı değerlendirmeler, tıpkı 2011 yılında yaptığı değerlendirme gibi, diğer bağımsız kuruluşların verdiği sayılardan daha düşüktü. Bunun sebebi, hukuki delilleri ayrıntılı olarak incelemeden uygun saptamalarda bulunamaması idi. CPJ’nin 2011 yılındaki araştırmasının dikkate değer ölçüde tartışma yaratıp eleştiriye maruz kalması, örgütü, Türkiye’den araştırmacı bir ekiple vaka bazlı bir incelemeyi üstlenmeye sevketmiştir.
CPJ’nin yeni bulguları, hapiste 76 gazetecinin bulunduğunu, bunlardan en az 61’inin doğrudan gazetecilik faaliyetleri ile ilgili olarak hapiste tutulduğunu tespit etmiştir. Diğer 15 gazetecinin aleyhindeki delillerin yeterince açık olmaması nedeniyle CPJ alıkonmalarının dayanağını a raştırmaya devam ediyor.
CPJ olarak hapisteki gazetecilerle ilgili derledikleri kapsamlı bilgiler için Türkiye Gazeteciler Sendikası, Tutuklu Gazetecilerle Dayanışma Platformu ile Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı’nın basın özgürlüğü temsilcisi (Organization for Security and Co-operation in Europe’s Representative on Freedom of the Media)’na teşekkürü borç biliriz. Bağımsız haber portalı Bianet ve Dicle Haber Ajansı’na hapis gazetecilerle ilgili daha fazla bilgi sağlamada yardımları için CPJ teşekkür eder. Ayrıca, çalışmada İnsan Hakları İzleme Örgütü (Human Rights Watch) ile Avrupa Konseyi İnsan Hakları Komiseri (Council of Europe’s Commissioner for Human Rights)’nin geniş çaplı araştırmalarından yararlanıldı. Açık Toplum Enstitüsü Türkiye Ofisi (Open Society Foundation-Turkey) raporun derlenmesi esnasında çok önemli destek sağladı.
CPJ olarak bölümlere yazdıkları yazılarla katkıda bulunan yazarlara da teşekkürlerimizi sunarız. Bölüm 2’nin altındaki “Doğruyu Söylemenin Onuru” başlıklı kısım, köşe yazarı ve yorumcu Nuray Mert tarafından kaleme alındı. Türkiye’de yaşayan gazeteci Nicole Pope, Bölüm 3’ün “Hrant Dink Için Adalet Yok” başlıklı kısmını yazdı. “Hapishane Mektuplari” başlıklı Bölüm 5’in altında yer alan yazı ise CPJ’nin İnternet özgürlüğü koordinatörü olan Danny O’Brien tarafından yazıldı. Diğer yazarlarla ilgili bilgiler söz konusu yazılarda belirtilmiştir. Bölüm 4’te yer alan kısım “Internet Sansürü Yeni Taktikler Doğuruyor” daha önce Bianet tarafından yayımlanmış bir yazıdan alınmış olup özel izinle kullanılmaktadır.
Bu rapor, CPJ’nin Adessium Vakfı (Adessium Foundation), Ford Vakfı (Ford Foundation), Molly Bingham, Omidyar Network ve Açık Toplum Enstitüleri’nin değerli desteği ile gerçekleştirdiği Basını Özgür Bırak Kampanyası (Free the Press Campaign)’nın bir parçasıdır.
(Fotoğraf: Reuters)