İstanbul, 14 Şubat 2023 — Gazetecileri Koruma Komitesi (CPJ) Salı günü yapılan bir açıklama ile Türkiyeli yetkililere gazetecilerin depremden etkilenen bölgede serbestçe ve güven içinde haber yapabilmelerini sağlamaları ve basın mensuplarına yönelik tüm soruşturmaları kapatmaları için çağrıda bulundu.
İlgili haberlere ve CPJ’e konuşan gazetecilerin ifadelerine göre, 6 Şubat günü Türkiye’nin güneyini ve Suriye’nin bazı bölgelerini etkileyen 7,8 şiddetindeki depremin ardından Türkiye’de yetkililer en az dört gazeteciyi gözaltına aldılar; iki haberci ve bir yorumcuya soruşturma açtılar ve en az altı diğer basın mensubunu engellediler veya taciz ettiler.
CPJ’in New York’ta bulunan Avrupa ve Orta Asya Program Koordinatörü Gulnoza Said: “Türkiyeli yetkililer kısa süre önce ülkenin güneyini vuran bu korkunç depremi haberleştiren gazetecilere müdahale etmemeliler ve gazetecilerin Türkiye’yi ve dünyayı bu felaketin büyüklüğüne dair bilgilendirmelerine izin vermeliler” dedi ve ekledi: “Yetkililer basın mensuplarına yönelik tüm soruşturmaları sona erdirmeli, muhabirlerin serbestçe çalışabilmelerine izin vermeli ve gazetecilerin taciz edilmekten çekinmeden işlerini yapabilmelerini sağlamalılar.”
Anadolu Ajansı’nın 7 Şubat tarihli bir haberine göre İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı gazeteci Merdan Yanardağ ve yorumcu Enver Aysever’e yönelik soruşturmalar başlattı.
Bu habere göre yetkililer Yanardağ ve Aysever’i “halkı kin ve düşmanlığa alenen tahrik” suçundan dolayı soruşturacaklar. TELE1 Genel Yayın Yönetmeni ve sunucusu Yanardağ yayın sırasında devletin krize tepkisini eleştirdiği yorumları sebebiyle, yazar ve yorumcu Aysever ise hangileri olduğu haberde belirtilmemiş sosyal medya iletileri sebebiyle soruşturulacak. Aysever’in siyasi yorumlar paylaştığı Twitter hesabının 1,7 milyon takipçisi var.
TELE1 in haberine göre Yanardağ 10 Şubat günü İstanbul’da savcılıkta ifade verdi ve gazeteciye soruşturma süresince yurtdışına çıkış yasağı getirildi. CPJ’in Salı günü mesajlaşma uygulaması üzerinden ulaştığı Aysever yetkililerin henüz bu soruşturmaya dair kendisiyle temas kurmadıklarını söyledi. Türkiye yasalarına göre bu maddeden suçlu bulundukları takdirde gazeteciler bir yıldan üç yıla kadar hapsi cezasına çarptırılabilirler.
İlgili haberlere göre bir diğer vakada ise yetkililer Mezopotamya Ajansı muhabiri Mehmet Güleş’i “yanıltıcı bilgiyi alenen yayma” suçundan dolayı soruşturuyorlar. Polis Güleş’i 8 Şubat günü Diyarbakır’da bir kurtarma gönüllüsü ile röportaj yaparken gözaltına aldı ve gönüllünün devletin depreme tepkisini eleştirip eleştirmediğini sordu. Yayınlanmayan bu röportajdan dolayı soruşturulan gazeteci yargılanıp suçlu bulunursa bir yıldan üç yıla dek hapse mahkum olabilir.
Polis ayrıca Adana’da bir hastanede deprem mağdurlarıyla konuşurken izinsiz çekim yaptığını iddia ettiği Evrensel gazetesi muhabiri Volkan Pekal’ı 7 Şubat günü kısa süreliğine gözaltına aldı ve sorguladı. 8 Şubat günü Şanlıurfa’da yaşanan bir diğer olayda polis Mezopotamya Ajansı muhabiri Mahmut Altıntaş ve JİNNEWS muhabiri Sema Çağlak’ı çökmüş bir binayı görüntüledikleri esnada geçerli basın kartları olmaması sebebiyle gözaltına aldı ve sorguladı.
MLSA’nın haberine göre yine Diyarbakır’da polis en az üç gazeteciyi belli bölgelere erişimlerine izin vermeyerek engelledi. Haberde bu gazeteciler Sputnik Türkiye muhabiri Sertaç Kayar, Ajans Sur Genel Yayın Yönetmeni Arif Bulut ve Kuzey Irak merkezli Kürdistan 24 kanalı muhabiri Sıddık Eren.
Bir polis memuru 9 Şubat günü Malatya’da kurtarma çalışmalarını izleyen Halk TV muhabiri Ferit Demir’i tekmeledi; gazetecinin düşmesine ve bacağını incitmesine neden oldu. Serbest gazeteci Rabia Çetin 11 Şubat günü Hatay’da bir grup korucu tarafından tehdit edildiğini ve bulunduğu yeri terk etmesinin söylendiğini Twitter’da paylaştı. Aynı gün Kampana News muhabiri Zübeyde Sarı Hatay’da çalışmaları izlerken çekim yapmasının engellendiğini Twitter’da yazdı.
En az iki gazeteci de sivil kişiler tarafından taciz edildi. 11 Şubat günü Adıyaman’da kimliği bilinmeyen bir adam CNNTürk muhabiri Serdar Er’i canlı yayında itti. Haberlere göre gazeteci saldırıda yaralanmadı. Halk TV’nin haberine göre muhabirleri Şirin Payzın 9 Şubat günü Antakya’da sözlü tacize uğradı.
CPJ yorum almak için Türkiye Cumhuriyeti İçişleri Bakanlığı ile İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı’na e-posta yolladı ancak yanıt alamadı.